Seria Planeta Małp to jedno z najbardziej ikonicznych dzieł science fiction, które przez dekady fascynuje zarówno fanów kina, jak i literatury. Opowieść o konflikcie między ludźmi a inteligentnymi małpami rozgrywa się na wielu płaszczyznach: od filozoficznych refleksji nad naturą człowieczeństwa po dynamiczne sceny akcji.
Chronologia oglądania filmów z tej serii może być nieco skomplikowana ze względu na liczne remaki, rebooty i prequele. W tym artykule: Planeta Małp kolejność oglądania, przyjrzymy się, w jakiej kolejności najlepiej oglądać filmy z serii Planeta Małp, aby w pełni docenić ich fabułę i ewolucję ich stylu, oraz żeby w pełni zrozumieć ten świat.
Spis treści
Oryginalna seria: Planeta Małp (1968-1973)
Wszystko zaczęło się od pięciu filmów, od których można zacząć oglądanie. Oryginalna seria filmów Planeta Małp składa się z pięciu filmów wyprodukowanych w latach 1968-1973. Te klasyczne produkcje wprowadziły widzów w świat rządzony przez małpy, oferując intrygujące i często prowokujące do myślenia historie. Choć zostały nakręcone już dawno temu wciąż potrafią zachwycić kostiumami i scenografią. Każdy z filmów jest dosyć luźno ze sobą powiązany. Czas akcji poszczególnych filmów jest dosyć dynamiczny. Wszystkim, którzy chcą zapoznać się z tą klasyczną historią polecamy oglądać filmy w kolejności zgodną z ich premierami. Poniżej przedstawiamy, krótkie opisy kolejnych części.
Planeta małp (1968)
Pierwszy film Planeta małp z 1968 roku, to absolutny klasyk gatunku. Opowiada historię astronauty George’a Taylora (w tej roli Charlton Heston), który rozbija się na odległej planecie, gdzie dominującym gatunkiem są inteligentne małpy. Opowiada jego historię i próbę przetrwania na wśród wrogo nastawionych do obcych ludzi małp. Pierwsza Planeta Małp jest luźną adaptacją książki francuskiego pisarza Pierre’a Boulle’a. Film jest znany ze swojego zaskakującego zakończenia, które wówczas było prawdziwą rewelacją.
W podziemiach Planety Małp (1970)
Bezpośrednia kontynuacja z 1970 roku W podziemiach Planety Małp (oryg. Beneath the Planet of the Apes), przedstawia dalsze losy ludzi na planecie rządzonej przez małpy. Nowy bohater – Brent, przybywając w ekspedycji ratunkowej, poszukuje zaginionego Taylora i odkrywa przerażające sekrety podziemnego świata zamieszkanego przez ludzi-mutantów, który zostaje odnaleziony również przez małpy.
Ucieczka z Planety Małp (1971)
Trzecim filmem z serii i trzecim w kolejności jakiej powinniśmy oglądać jest Ucieczka z Planety Małp (oryg. Escape from the Planet of the Apes). Film ukazał się w 1971 roku. W tej części czas akcji cofa się do bardziej współczesnych nam czasów. Śledzimy losy trzech małp znanych z poprzednich części: Corneliusa, Ziry i Milo. Pojawienie się inteligentnych małp w czasie zbliżonym do współczesnego na Ziemi wywołuje zamieszanie. Sprowadza to na nich śmiertelne zagrożenie.
Podbój Planety Małp (1972)
Czwarty film z serii o tytule Podbój Planety Małp (oryg. Conquest of the Planet of the Apes) wydano w 1972 roku. Kontynuuje on wątek małpy Milo z części trzeciej, choć teraz inteligentna małpa posługuje się imieniem Caesar. Widząc bardzo złe traktowanie małp przez ludzi i ich brutalne zachowanie wpada na pomysł zjednoczenia małp i przeprowadzeniu buntu, który miał doprowadzić do przejęcia władzy.
Bitwa o Planetę Małp (1973)
Ostatnią, piątą częścią starej serii Planety Małp jest Bitwa o Planetę Małp (oryg. Battle for the Planet of the Apes) z 1973 roku. Stanowi ona zakończenie tej historii. Ponownie śledzimy losy Caesara z poprzedniej części, który po buncie małp próbuje utrzymać pokój między ludźmi i małpami. Jest to trudne gdyż wśród małp są również zwolennicy ostatecznego rozprawienia się z ocalałymi ludźmi co prowadzi do długiej wojny.
Podsumowując starą serię Planety Małp najlepiej oglądać zgodnie z kolejnością wydawania filmów, a więc:
- Planeta Małp
- W podziemiach Planety Małp
- Ucieczka z Planety Małp
- Podbój Planety Małp
- Bitwa o Planetę Małp
Każda z tych produkcji dodaje nowe wątki i głębię do już skomplikowanej fabuły.
Serial Planeta Małp (1974)
Po sukcesie filmowych części Planety Małp postanowiono iść za ciosem i nagrać również serial telewizyjny. Amerykański serial Planeta Małp został wyprodukowany przez telewizję Fox i wyemitowany w tej telewizji w 1974 roku. Nagrano tylko 14 odcinków serialu, ze względu na niesatysfakcjonującą oglądalność został zdjęty z anteny, pomimo dobrych wyników w Wielkiej Brytanii.
Fabuła serialu jest bardzo podobna do ogólnej koncepcji filmów z serii Planety Małp. Jest to osobne dzieło niepowiązane z poprzednimi filmami. Ponownie poznajemy natomiast historię dwóch astronautów, którzy rozbili się na obcej planecie opanowanej przez rozumne małpy. Jest parę różnic względem oryginalnej serii. Akcja serialu rozgrywa się w Kalifornii, a nie w Nowym Jorku, natomiast ludzie są niewolnikami małp lecz również są rozumni i potrafią mówić. W kolejnych odcinkach poznajemy losy astronautów, często na tle ruin dawnej ludzkiej cywilizacji. Dzięki swojej ludzkiej wiedzy często pomagają małpom i rozwijają ich narzędzia. Przybysze muszą jednak uważać i ukrywać się przed ścigającym ich gorylem generałem Urko.
Serial stanowi osobną historię, więc można go obejrzeć w dowolnym momencie. Najlepszym wyborem będzie poznanie tej historii zaraz po oryginalnych pięciu starych filmach, gdyż utrzymany jest on w podobnej stylistyce. Jeśli nie macie czasu na serial to jego nieoglądnięcie nie przeszkodzi Wam w zrozumieniu pozostałych części Planety Małp.
Film Tima Burtona – Planeta Małp (2001)
W 2001 roku Tim Burton podjął się zadania stworzenia nowej wersji „Planety Małp”. Jego film nie jest kontynuacją oryginalnej serii, lecz swoistym rebootem, który wprowadza nowe spojrzenie na klasyczną historię. Z racji, że nie odnosi się od bezpośrednio do poprzednich filmów, można obejrzeć go w dowolnym momencie. Stylistycznie zbliżony jest do filmów ze starej serii, więc najlepszym wyborem będzie obejrzenie go po zobaczeniu pięciu pierwszych filmów.
Film Burtona, choć podzielił krytyków i fanów, wprowadził nową estetykę i interpretację opowieści o świecie rządzonym przez małpy. W tej wersji astronauta Leo Davidson (grany przez Marka Wahlberga) ląduje na planecie, gdzie musi zmierzyć się z tyranią małp i odkryć prawdę o swoim losie. Wśród wrogo nastawionych małp, traktujących ludzi z pogardą, musi znaleźć sposób, by powrócić do domu.
Chociaż film Burtona nie odniósł takiego sukcesu jak oryginał, stał się ważnym punktem odniesienia w historii całej serii. Jego styl wizualny i nowatorskie podejście do tematu miały duży wpływ na przyszłe produkcje.
Nowa trylogia Planety Małp (2011 – 2017)
Planeta Małp po wielu latach doczekała się odświeżenia i nowego spojrzenia w postaci nowej trylogii. Nie jest ona praktycznie w żaden sposób związana ze starą serią, więc spokojnie może ją obejrzeć bez znajomości starych filmów. Stanowi nowe podejście do tematu Planety Małp i reset serii. To opcja dla ludzi, których odpycha stylistyka filmów z poprzedniego wieku. Historia przedstawiona w trylogii to nowa historia tocząca się wokół inteligentnej małpy o imieniu Caesar. Z racji tego, że wszystkie trzy filmy ukazują jego rozwój i przemianę koniecznie należy oglądać je w kolejności, w jakiej trafiały do kin. Poniżej zamieszczamy, krótkie streszczenia fabuł każdego z filmu.
Geneza Planety Małp (2011)
Geneza Planety Małp (oryg. Rise of the Planet of the Apes) to film, który przedstawia historię powstania inteligentnych małp. Głównym bohaterem jest małpa o imieniu Caesar, której inteligencja została zwiększona dzięki eksperymentalnemu lekarstwu. Film ukazuje jego drogę od niewinnego stworzenia do lidera rewolucji przeciwko ludziom.
Ewolucja Planety Małp (2014)
Druga część trylogii, Ewolucja Planety Małp (oryg. Dawn of the Planet of the Apes), opowiada o dalszych losach Caesara i jego stada. Film skupia się na rosnącym napięciu między ludźmi a małpami w postapokaliptycznym świecie, w którym ludzkość praktycznie wyginęła na skutek tajemniczego wirusa. Konflikt ten prowadzi do brutalnych starć, które mają decydujący wpływ na przyszłość obu gatunków. Rosnąca inteligencja małp prowadzi do sytuacji, w której to one stają się gatunkiem dominującym na Ziemi.
Wojna o Planetę Małp (2017)
Ostatnia część trylogii Wojna o Planetę Małp (oryg. War for the Planet of the Apes), to epicki finał historii Caesara. Film pokazuje ostateczną bitwę między ludźmi a małpami, podkreślając moralne i egzystencjalne dylematy bohaterów. Caesar stawia czoła bezwzględnemu Pułkownikowi jednocześnie ratując z niewoli małpy. Chce spełnić swoje marzenie i zapewnić świetlistą przyszłość swojemu gatunkowi w miejscu z dala od konfliktów z ludźmi. Film jest istną ucztą dla wszystkich kinomanów, to prawdziwe kino akcji, pełne wybuchów i strzelanin, ale niepozbawione również rozważań na temat wojny i społeczeństwa. Produkcja ta zamyka wiele wątków, jednocześnie otwierając drogę do potencjalnych przyszłych historii. To ostatnia część tzw. nowej trylogii Planety Małp.
Jak już wspomnieliśmy prawidłowa kolejność oglądania filmów z nowej trylogii jest następująca:
- Geneza Planety Małp
- Ewolucja Planety Małp
- Wojna o Planetę Małp
Nie jest wymagana znajomość wcześniejszych filmów, ale gorąco do tego zachęcamy.
Królestwo Planety Małp (2024) – Kolejna nowa trylogia
Niedawno po dłużej przerwie do kin trafił kolejny film z uniwersum Planety Małp. Królestwo Planety Małp to nowa historia, po zakończonej historii Caesara, pierwszego małpiego przywódcy. Tym razem akcja wydarzeń przenosi się wiele lat w przyszłość kiedy to czyny i postać samego Caesara jest już tylko legendą, a praktycznie żadna małpa nie ma pojęcia, że na ich Ziemi dawno temu sprawnie funkcjonowała cywilizacja rozumnych ludzi. Z tego też powodu szlachetne cele i idee, o które walczył Caesar dawno się zatarły, a społeczeństwo małp coraz bardziej przypomina te ludzkie również pod tymi złymi względami.
Poznajemy samozwańczego króla małp Proximusa, który tworzy swoje imperium napadając, łupiąc i wybijając małpie klany oraz wykorzystując złapane małpy do niewolniczej pracy. Przywódca chce w ten sposób poznać tajemnice dawnych cywilizacji. Głównym bohaterem filmu jest Noa, który wyruszając śladem Proximusa wraz z ludzką towarzyszką pragnie ocalić swoich bliskich. Wraz z postępem fabuły odkrywają coraz więcej tajemnic, które skrywa otaczająca ich ziemia.
Ponownie z racji, że jest to nowa seria, film Królestwo Planety Małp można oglądnąć w dowolnym momencie. Jednak z racji, że fabularnie akcja rozgrywa się po czasach Caesara naturalnym jest zobaczenie tego filmu po zapoznaniu się z trylogią rozpoczętą w 2011 roku. Dzięki temu podczas seansu wyłapiemy również parę smaczków odwołujących się do nowej serii i samego Caesara, który często jest przywoływany w Królestwie Planety Małp. Znajomość starszych filmów, z ubiegłego stulecia, nie jest konieczna do zrozumienia fabuły Królestwa Planety Małp.
Zgodnie z zapowiedziami twórców i wytwórni Królestwo Planety Małp jest pierwszym filmem z trzech, które powstaną i będą stanowić nową trylogię będącą naturalnym dopełnieniem świata wykreowanym przez poprzednią trylogię. Kto wie gdzie zabiorą nas przyszłe filmy, z pewnością będziemy to obserwować i w razie potrzeby na bieżąco aktualizować ten artykuł.
Kolejność oglądania Planety Małp
Podsumowując naszą analizę, jeszcze raz przestawiamy kolejność w jakiej najlepiej oglądać filmy z uniwersum Planety Małp jeśli chcecie zapoznać się z całą historią. Najlepszy pomysł to oglądanie zgodnie z datami premier filmów, a więc:
- Stara seria filmów:
- Planeta Małp (1968)
- W podziemiach Planety Małp (1970)
- Ucieczka z Planety Małp (1971)
- Podbój Planety Małp (1972)
- Bitwa o Planetę Małp (1973)
- Serial Planeta Małp (1974)
- Planeta Małp reż. Tim Burton (2001)
- Nowa trylogia Planety Małp:
- Geneza Planety Małp (2011)
- Ewolucja Planety Małp (2014)
- Wojna o Planetę Małp (2017)
- Królestwo Planety Małp (2024)
Nic nie stoi również na przeszkodzie abyście zapoznali się tylko z nowymi filmami, gdyż te starsze się z nimi bezpośrednio nie łączą. Dla nowych widzów najlepszym sposobem oglądania może być rozpoczęcie od nowej trylogii. Filmy te oferują nowoczesne efekty specjalne i dynamiczną narrację, co może być bardziej przystępne dla współczesnego odbiorcy. Po obejrzeniu trylogii warto wrócić do oryginalnej serii, aby docenić klasyczne arcydzieło, które zainspirowało wiele pokoleń twórców filmowych.
Planeta Małp kolejność oglądania
Seria Planeta Małp to niezwykle bogate uniwersum filmowy, pełen głębokich refleksji nad ludzką naturą, społeczeństwem, konfliktami i technologią. Niezależnie od wybranej kolejności oglądania, każdy film wnosi coś unikalnego do całości, oferując zarówno rozrywkę, jak i materiał do przemyśleń. Dzięki różnorodnym podejściom reżyserskim i nowatorskim pomysłom Planeta Małp pozostaje jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych serii w historii kina.
